Milletlerin güçlü olması sadece sahip olduğu maddi kaynaklar ile değil, aynı zamanda tarihi yazıtları ve izlerinin sayısı ile ölçülmektedir. Bu kaynaklardan en iyi şekilde yararlanabilen milletler ise medeni bir toplum haline gelebilmekte, tarihi ile bağlantı kurmayı başaramayan toplumlar ise zamanla tarih sahnesinden silinmektedirler.
“ Tarih; geçmişte yapılmış, şu anda elimizde olan ve fakat istikbâli gösteren bir dürbündür” veya,
“ Tarih bilmeyen diplomat, pusuladan anlamayan kaptana benzer; her ikisinin de karaya oturmak tehlikesi vardır.” söylemleri de tarihin toplumların yaşamındaki önemini çok güzel bir şekilde ortaya koymaktadır.
Genel tarihin bir dalını da denizcilik tarihi oluşturmaktadır. Asırlar boyu insanoğlu, dünyanın önemli bir bölümünü kaplayan denizlerden nasıl daha fazla yararlanabileceğini araştırmış, bu sonsuz kaynağa sahip olmak ve onu korumak için gerekli olan tekneleri inşa etmiş ve bunları geliştirmiştir. Denizlerin toplumların refahı ile doğrudan ilişkili olduğunu çok iyi değerlendiren ve bu konuya büyük önem veren Mustafa Kemal Atatürk de işte bu nedenle ;
“Denizciliği Türk’ün büyük ülküsü olarak düşünmeli ve onu az zamanda başarmalıyız” sözünü söylemiştir.
Bir Denizcilik Üniversitesi olan Girne Üniversitesi de denizcilik tarihimiz ve kültürel mirasımız alanındaki bu boşluğu doldurabilmek maksadıyla Denizcilik Tarihi Araştırma Merkezi’ni kurmuştur.
Bu merkez sayesinde denizcilik tarihimizin öğrenilmesi, asırlar boyunca oluşan ve gelişen denizcilik kültürel mirasının yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılacak onurlu bir miras olarak kalıcılaştırılması amaçlanmaktadır.
Denizcilik kültürel mirasımız tüm boyutlarıyla ele alınarak referans kimliğinde eserler üretilmesi, tarihte yaşanmış bilinmeyenlerin gün ışığına çıkarılması, ulusal ve uluslararası etkinliklerle geçmiş ve gelecek arasında dostluk köprüleri kurulması hedeflenmektedir.
Bu amaçla:
- Denizcilik tarihi ile ilgili araştırmalar yapmak,
- Yurt içinde ve yurtdışında, özellikle coğrafi olarak ortak bir tarihi paylaştığımız ülkelerle işbirliği halinde seminer, sempozyum, konferanslar düzenlemek, bunlara katılmak ve ortak araştırma projeleri geliştirmek,
- Denizcilik tarihi ile ilgili bir dokümantasyon merkezi ve kütüphane kurmak, bu merkez ve kütüphaneyi araştırmacıların yararına sunmak,
- Denizcilik tarihi ile ilgili referans niteliğinde Türkçe ve İngilizce dillerinde bilimsel yayınlar gerçekleştirmek, belgesel ve konulu filmler yapmak,
- Yabancı dillerde yayımlanan önemli ve bilimsel niteliği bulunan eserleri Türkçeleştirerek yayınlamak,
- Bugüne kadar yayımlanmamış önemli hatırat, doküman, Harp Cerideleri, gemi jurnalleri gibi tarihe ışık tutacak belgeleri bulmak, derlemek ve yayınlamak,
- Denizcilik ile ilgili resim ve gemi modelleri yarışmaları düzenlemek, sergiler açmak
- Uluslararası dolaşımda yer almak üzere, özellikle ortak kültürel mirası paylaştığımız Akdeniz ülkelerinde, müzelerle işbirliği halinde fotoğraf, harita, yadigar anı ve objeleri kapsayan bir dizi gezici sergiler düzenlemek ve koordine etmek,
- Diğer üniversiteler, resmi ve özel kurumlarla işbirliği halinde denizcilik tarihi ve kültürel mirası ile ilgili sergiler, söyleşiler, konferanslar, sempozyumlar düzenlemek faaliyet konuları olarak belirlenmiştir.
Günümüzde denizlerin sağlamış olduğu imkanların farkına varmış ve bu olanaklardan azami faydayı sağlamayı amaçlayan bireylerin artan sayısı, bulunduğumuz coğrafyanın dünya denizcilik tarihinin başlangıcını oluşturan bir bölgede yer alması dikkate alındığında, Denizcilik Tarihi Araştırma Merkezi denizcilik ile ilgili konularda araştırma yapacak tarihçi, akademisyen ve konuya ilgi duyanlar için uluslararası bir referans/başvuru noktası olacak, amaçlar başlığı altında sunulan diğer faaliyetleri ile aydınlatıcı, yetiştirici, bilgilendirici ve kalıcı bir işlev görecektir.
Merkez; ayrıca Denizcilik Tarihi ve denizcilik kültürel mirası ile ilgili yeni ve özgün araştırma alanları açarak, konusunda uzman kişilerin önderliği ve yönlendirmesinde çalışmalar başlatacaktır.
Denizcilik Tarihi Araştırma Merkezi’nin Danışma Kurulunda görev yapacak Türk ve yabancı uzmanların katkı ve yardımları doğrultusunda gerçekleştirilecek çalışmalar yayınlanarak, bu konularla ilgili araştırma yapan kurum, kuruluş, şahıs ve gruplara ulaşılacak ve ulaştırılacaktır.
Denizcilik Tarihi Araştırma Merkezi toplumsal temelde tarih bilinci ve bilgisi yaratılmasına hizmet edecek, bu konularda bilgilenmek ve araştırma yapmak isteyenlere gerekli bilgi, belge, doküman ve yayınlarla uzmanlık hizmet ve yardımlarını sunarak sosyal bir sorumluluğu yerine getirmiş olacaktır.
Denizcilik Tarihi Araştırma Merkezi, kuruluş tarihi olan 2014 yılından başlayarak denizcilik tarihi ve kültürel mirası ile ilgili etkinlikleri yurtiçi ve yurtdışında gerçekleştirecek olup faaliyet planlamalarına başlamış bulunmaktadır.
Denizcilik Tarihi Araştırma Merkezi tarihin geçmiş ile gelecek arasında bir köprü işlevine sahip olmasının yanısıra, geçmişte yaşananların geleceğe ışık tutan ve biçimleyen derslerle dolu olduğu bilinç ve gerçeğinden hareketle, denizcilik tarihimizin ve kültürel mirasımızın, yansızlık ve bilimsellikle araştırılarak aydınlatılması, günümüz ve gelecek kuşaklara aktarılmasını vazgeçilmez bir görev ve edim saymaktadır.
Dz. Kurmay. Albay Ali Rıza İşipek
Denizcilik Tarihi Araştırma Merkezi
aliriza.isipek@kyrenia.edu.tr