100 Yıllık Karagöz Suretleri Ziyaretçilerini Bekliyor…
11 Kasım 2020 Çarşamba günü açılacak sergide, Türk Gölge Oyunu’nun tarihten bugüne olan serüveni gözler önüne serilecek. Sergide, Türk Gölge Oyunu sanatçısı Mehmet Ertuğ’un büyük emeklerle toplayıp bir araya getirebildiği Kıbrıs’ın en eski Karagöz ustaları tarafından hazırlanmış olan orijinal suretler sergilenecek. Ayrıca Mehmet Ertuğ’un kendisinin yaptığı, Karagöz oyunlarında kullanılan çeşitli tiplere ait toplam 120 orijinal özgün suret de sergide yer alacak.

Sergideki sergilenecek suretler arasında Karagöz, Hacivat, Sünbül Hanım, Zenne, Cadı, Çıplak, Keloğlan, Deli, Hımhım, Arnavut, Canavar, Rum, Yahudi vb. bulunuyor. Suretler, Lefkeli Mehmet Efendi’nin ustaları, Lefkeli Mehmet Efendi ve Mehmet Ertuğ tarafından yapılan eserlerden oluşuyor. Sergide Lefkeli Mehmet Efendi’nin ustalarına ait en az yüz yıl önce yapılmış suretler de yer alacak.

Karagöz Suretlerine Ay Yıldız Özlemi Yansıyor
“Kıbrıs Türk KARAGÖZ Suretleri Sergisi”nde sergilenecek olan suretler arasında çok özel bir suret de yer alıyor. Serginin en özel parçalarından olan bu suret, Hanım Kız (Sünbül Hanım) sureti. 100 yıl önce Kıbrıslı bir Karagöz ustası tarafından deriden yapılan Sünbül Hanım suretinde diğer suretlerin aksine, tepesinde ve alnında ay yıldız yer alıyor. Mehmet Ertuğ bu durumu Kıbrıslı Türklerin İngiliz idaresinde yaşadığı yıllarda ay yıldıza duyduğu özlemin bir yansıması olarak değerlendiriyor.

Gölge Oyunu ve Hacivat-Karagöz Hakkında…
Türklere özgü bir gölge oyunu olan Hacivat-Karagöz, bir söylenceye göre 14. yüzyılda Bursa’da doğdu. Yüzyıllarca halkı güldüren, düşündüren, eğlendirirken eleştiren yapısıyla günümüze kadar ulaşan Gölge Oyunu, Türk kültürünün en özgün parçalarından biri olarak ön plana çıkıyor. Kıbrıs’a, Osmanlı Devleti’nin adayı fethetmesiyle birlikte geldiği kabul ediliyor.

Hacivat-Karagöz gölge oyunu adada o kadar seviliyor ki sadece Ramazan aylarında değil, yıl boyunca köy ve kentlerde küçük-büyük herkes için vazgeçilmez bir tutkuya dönüşüyor. Bu ilgi nedeniyle Kıbrıs’ta birçok usta Karagözcü yetişiyor, klasik karagöz oyunları yanında Kıbrıs’a özgü oyunlar da sergileniyor. Öyle ki Karagöz suretlerine ek olarak Kıbrıs’a özgü yeni tipler de yaratılıyor. Ne yazık ki gerek suretlerin, gerekse de oynatılan oyunların yazıya geçirilmemesinden dolayı bugüne pek az bilgi kalıyor. Bu nedenle Kıbrıs Modern Sanat Müzesi’nin öncülüğünde düzenlenen “Kıbrıs Türk KARAGÖZ Suretleri Sergisi” tarihin ve kültürün yaşatılması açısından büyük önem taşıyor.

Mehmet Ertuğ Kimdir?
14 Mart 1939 tarihinde Yiğitler (Arçoz) köyünde doğdu. İlkokula, doğduğu köyde başlasa da Lefkoşa Haydarpaşa İlkokulu’ndan mezun oldu. Orta öğrenimini Lefkoşa’daki Kıbrıs Türk Lisesi’nde tamamladıktan sonra Omorfo Öğretmen Koleji’ni bitirerek 1959 yılında ilkokul öğretmeni oldu. Aynı yıl, burslu olarak Gazi Eğitim Enstitüsü Türkçe-Edebiyat bölümüne girdi. 1960-1961 öğretim yılında buradan mezun oldu. 1961-1962 ders yılından başlayarak Kıbrıs’ın birçok ortaokul, lise ve kolejlerinde öğretmenlik ve müdür yardımcılığı yaptı. Çok sevdiği öğretmenlikten 1 Temmuz 1987’de emekliye ayrıldı.

Çocukluğunda köyüne gelerek Karagöz oyunları oynatan Mulla Hasan’ın bir oyununu seyreden ve onu ustası kabul eden Mehmet Ertuğ, Karagöz oyununun çok sevildiği bir çevrede yetişti. Küçük yaştan beri merak sardığı Kıbrıs Türk Seyirlik Oyunları ve özellikle Karagöz üzerine araştırmalar yaparak söz konusu halk sanatının Kıbrıs’ta yaşatılması için çalıştı. İlk girişimini, 1962-1963 ders yılında Türkçe öğretmenliği yaptığı Gazimağusa Namık Kemal Lisesi’nde, öğrencilerine canlı bir oyun sergileyerek yapan Ertuğ, bu tarihten başlayarak kendi yaptığı suretler (tasvirler) ile türlü kültürel etkinliklerde, şölenlerde, festivallerde, televizyonlarda oyunlar sergiledi.

27 Mart 1987’de Kıbrıs Türk Gölge Oyunu sanatçılarının yapmış ve oynatmış oldukları suretlerden oluşan Kıbrıs Türk Gölge Oyunundan 40 Suret adlı bir de sergi açan sanatçı, zaman zaman türlü ulusal ve uluslararası etkinliklere katılarak oyunlarını sergilemiş, meddahlık yapmış ve konferanslar vermiştir. Kıbrıs’taki ilk Osmanlı-Türk eseri tarihi Büyük Han’da 2002’de kurduğu Geleneksel Kıbrıs Türk Tiyatrosu’nda, uzun yıllar hem eski Kıbrıs Türk Karagöz suretlerini sergiledi, hem de sürekli olarak Karagöz oyunları oynatarak, meddahlık yaptı. Ülkemize gelen turistlere de açıklamalı oyunlar sunan Mehmet Ertuğ’un altmışın üzerinde özgün oyunu bulunuyor. Geleneksel Kıbrıs Türk Tiyatrosu (1993), Anılar ve Alıntılarla Kıbrıs Türk Seyirlik Oyunları (2007) ve Kıbrıs Türk Karagöz Oyunları (2010) isimli kitapları da bulunan Ertuğ’un Kıbrıs’a özgü, 50 dolayında oyunu, yerel radyo ve televizyonlarca kaydedilerek arşivlendi.